top of page

SAFRANBOLUDAKİ
EVİMİZ
Hadrianapolis Antik Kenti - Karabük
Hadrianapolis Antik Kenti - Karabük


“Paphlagonia Hadrianapolis'i” olarak listelenmek üzere bugün Karabük İli, Eskipazar İlçe Merkezi'nin 3 kilometrelik uzunluğu bulunmaktadır.
Gerçek anlamda kentte birden fazla merkez vardır. Birindeki Roma kalıntıları yoğunlaşmaktadır. Bu alan bir kaya yüzeyi işlenmiş aedicula'sı bulunan bir kutsal alandır. Bunun dışında kent Roma Dönemi mimari kalıntıları mevcuttur. Erken Bizans Dönemi kalıntıları yoğundur.
Kent içinde üç adet Erken Bizans kilise kalıntısı vardır. Bunlardan ikisi kaçak kazılar sonucu açılmıştır. Bunun dışında bir sarnıç birikimi hala tonozları ile ayaktadır. Kentin Roma ve Bizans dönemi mimari yapısına ait bloklar devşirme olarak ilçenin çeşitli yerlerinde kullanılmıştır.
Antik yerleşimin özellikle üç adet kilise uzunluğunun bulunduğu alanda yoğunlaşmaktadır. Bu kiliselerin tamamı İS 6'ncı yüzyıla aittir. En erken kilise olarak hemen Eskipazar'ın 2 kilometrelik kent çıkışında, bir mevki üzerinde inşa edildi.
2003 yılından itibaren yapılan 15 x 23,5 metre ebatlarındaki kilisede dört önemli mozaik türü. Kadın, erkek, hayvan ve meyve figürlerinin yer aldığı mozaiklerin önemli bir özelliği üzerlerinde Hıristiyan inancına göre cennetteki dört nehir “Phison”, “Geon”, “Fırat” (Fırat) ve “Dicle” (Dicle)'in kişileştirilmesinin ve adlarının alınmasıdır. Bu türü birleştirena Anadolu'da henüz rastlanmamıştır.
Kilise sonuçlarıki mozaikli alan içinde yine bir de adak yazı mevcut. Bu yazıtta “Sadık saray muhafızı Himerios ile pek onurlu ve değerli Valentina'nın adıdır” ibaresi geçmektedir. Himerios adı üstüne yapılan çalışma sonuç bu ismin bir “Skholarios”, yani bir İmparatorluk muhafızı olduğu ve bu ismin filolojik ve prosografik olarak yalnızca İ S 6'ncı yüzyılda farklılaştırılmıştır. Ayrıca Himerios ile Valentina evli olduğu yerdedir. Yalnız bu mozaik yazıtında bir fiil yoktur, bu da yazının devamının bir yolunun olabileceğini düşündürmektedir.
Mozaikler 2003 yılında hava koşullarından etkilenmeleri için geçici olarak özel bir örtüyle kapatılmıştır. Kilisede yapılan detaylı incelemelerde fark edilen diğer bir husus, atriyum duvarının en alt taş sırasındaki taşlardan dış ortamda en az 10 satırlık yapılı yazıtın varlığıdır. Bu yazıt "damnatia memorae" şeklinde kazınmış olsa da da yazılar halen seçilebilmektedir. Ayrıca kilise giriş kapısında tabana gömülü tabula ansata şeklinde bir yazıtta 'Burada anısı azizler arasında yer alan Iordannes yatıyor' ibaresi bulunan mermer bir yazıt mevcuttur.
“Paphlagonia Hadrianapolis” olarak adlandırılan yer, bugün Karabük İli Eskipazar İlçe Merkezi’nin 3 kilometre batısında yer almaktadır.
Şehirde gerçek anlamda birden fazla merkez bulunmaktadır. Roma kalıntıları bunlardan birinde yoğunlaşmıştır. Bu alan, kaya yüzüne oyulmuş bir aedicula'ya sahip kutsal bir alandır. Bunun dışında şehrin Roma Dönemi mimari kalıntıları sınırlıdır. Erken Bizans Dönemi kalıntıları yoğundur.
Şehirde üç adet Erken Bizans kilise kalıntısı bulunmaktadır. Bunlardan ikisi kaçak kazılar sonucu açılmıştır. Bunun dışında bir sarnıcın kalıntıları tonozlarıyla birlikte hala ayaktadır. Şehrin Roma ve Bizans mimari dokusuna ait bloklar ilçenin çeşitli yerlerinde yeniden kullanılmış malzeme olarak kullanılmıştır.
Antik yerleşim özellikle üç kilise kalıntısının bulunduğu bölgede yoğunlaşmıştır. Bu kiliselerin hepsi MS 6. yüzyıla tarihlenmektedir. En eski kilise, Eskipazar'ın sadece 2 kilometre batısında, şehir çıkışında bulunan bir alana inşa edilmiştir.
Kilisede 2003 yılından bu yana yürütülen çalışmalarda 15 x 23,5 metre boyutlarında dört önemli mozaik bulundu. Kadın, erkek, hayvan ve meyve figürlerinin yer aldığı mozaiklerin önemli bir özelliği de Hristiyan inancına göre cennetteki dört nehrin, “Phison”, “Geon”, “Euphrates” (Fırat) ve “Tigris” (Dicle) kişileştirmelerinin ve isimlerinin yer almasıdır. Anadolu’da henüz böyle bir kompozisyona rastlanmamıştır.
Kilise tabanındaki mozaik alanda ayrıca bir adak yazıtı bulunmaktadır. Bu yazıtta, “Sadık saray muhafızı Himerios ve çok şerefli ve değerli Valentina’nın adak armağanı” yazmaktadır. Himerios ismi üzerinde yapılan çalışmalar sonucunda bu ismin bir “Skholarios” yani bir İmparatorluk muhafızı olduğu ve bu ismin filolojik ve prosografik olarak ancak MS 6. yüzyılda görüldüğü anlaşılmıştır. Himerios ile Valentina’nın evli olduğu da düşünülmektedir. Ancak bu mozaik yazıtta verbum bulunmaması, yazıtın geri kalanının bir yerlerde olabileceğini düşündürmektedir.
Mozaikler, hava koşullarından korunmaları için 2003 yılında geçici olarak özel bir örtüyle örtüldü. Kilisenin detaylı incelemeleri sırasında fark edilen bir diğer konu da, atrium duvarının en alt taş sırasındaki iki taşın dış yüzeylerinde en az 10 satır Yunanca yazıt bulunmasıydı. Bu yazıt "damnatia memorae" olarak kazınmış olsa da, yazıtlar hala ayırt edilebiliyor. Ayrıca, kilise giriş kapısının zeminine gömülü tabula ansata biçiminde bir mermer yazıt var: "Burada anısı azizler arasında olan Iordannes yatıyor."
Nasıl Gidilir? Nasıl Gidilir?


bottom of page